Η Ελένη Μυτιληνάκη για το βιβλίο της “Ενάντιες Ζωές”
Από την Ελένη Μυτιληνάκη
Να με συγχωρέσετε παρακαλώ αν σας έχω ζαλίσει λίγο, αλλά…
Θέλω να ευχαριστήσω την ΑΥΓΗ (17/7/22) της Κυριακής – μεγάλη μου τιμή – για τη φιλοξενία και τη φίλη Αθηνά Παπανικολάου, συγγραφέα – φιλόλογο, για τα καλά της λόγια για το βιβλιαράκι μου ΕΝΑΝΤΙΕΣ ΖΩΕΣ:
Στο ιστορικό και πολιτικό μυθιστόρημα της Ελένης Τατσιοπούλου-Μυτιληνάκη «Ενάντιες ζωές», η συγγραφέας με πρώτη ύλη τα αυτοβιογραφικά στοιχεία της οικογένειάς της μας μεταφέρει στην περίοδο της Κατοχής, σ’ ένα χωριό της Καλαμπάκας, τον τόπο καταγωγής της.
Ο καμβάς πάνω στον οποίο θα εκτυλιχθεί η ιστορία είναι ο μεγαλειώδης αγώνας της λαϊκής αντίστασης στους κατακτητές και στους ντόπιους συνεργάτες τους, καθώς και τα γεγονότα που ακολούθησαν την Κατοχή στη Θεσσαλία και σε όλη τη χώρα.
Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου είναι δύο νέοι. Ο Αριστείδης και η Φροσύνη, δύο ερωτευμένα παιδιά της θεσσαλικής γης και τέκνα του μόχθου που βιώνουν ταυτόχρονα την κοινωνική αδικία, την αφαίμαξη του ιδρώτα των χωρικών και την αγριότητα των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών. Μοναδική διέξοδος πλέον η οργάνωσή τους στην Αντίσταση. Ως μέλη του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ πολεμούν τους φασίστες κατακτητές και συνάμα ονειρεύονται για την επόμενη μέρα της απελευθέρωσης έναν καινούργιο κόσμο, έναν κόσμο ισότητας και δικαιοσύνης.
Τα όνειρά τους όμως και κείνα των χιλιάδων αγωνιστών, θα συντριβούν μετά τη συνθήκη της Βάρκιζας και την παράδοση των όπλων από τους ΕΛΑΣίτες. Αρχίζει η εποχή της τρομοκρατίας. Οι παρακρατικές συμμορίες των ΜΑΥδων (Mονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου), σε σύμπνοια με το επίσημο μετεμφυλιακό κράτος και την ανοχή των Άγγλων, εξαπολύουν πογκρόμ διώξεων των αγωνιστών. Εισβολή στα σπίτια, λεηλασίες, βιασμοί, ξυλοδαρμοί, δολοφονίες, θα είναι το καθημερινό σκηνικό. Ο δρόμος οδηγεί ξανά τους αγωνιστές στα βουνά.
Η Ελένη Μυτιληνάκη περιγράφει αυτήν την ατμόσφαιρα με αδρά, ρεαλιστικά χρώματα, χωρίς περιττές λέξεις, χωρίς τεχνητό πάθος και εκβιασμό του συναισθήματος. Αφήνει τους ήρωες της να μιλήσουν, παρακολουθεί τη διαδρομή τους από την Κατοχή μέχρι τη Μεταπολίτευση, με ενδιάμεσους σταθμούς τον Εμφύλιο, τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, τη Δικτατορία. Πέτρινα, ματωμένα χρόνια, πολλές οι δοκιμασίες. Στρατοδικείο για τον Αριστείδη, καταδίκη σε θάνατο, μετατροπή σε ισόβια, εξορία στα νησιά του θανάτου, στα «τοπόσημα» των βασανιστηρίων, μεταφορά στις φυλακές των Τρικάλων.
Η συγγραφέας έγραψε ένα ιστορικό ντοκουμέντο με λογοτεχνικές αρετές παίρνοντας υλικό από προσωπικά βιώματα. Ζωντάνεψε τις πιο πικρές πτυχές της σύγχρονης ιστορίας μας. Μετέφερε αξιοθαύμαστα το υπόστρωμα των γεγονότων και έπλασε με αδρά χρώματα τους χαρακτήρες. Εκείνο όμως που συγκινεί στις Ενάντιες ζωές είναι η τρυφερότητα της πένας όταν περιγράφει τα πρόσωπα. Ενώ αφηγείται σκληρά γεγονότα αντλεί από τους ήρωες το φως, την καλοσύνη, την ανθρωπιά.
Δύο σημαντικά στοιχεία του βιβλίου: Το πρώτο είναι αρκετά στοιχεία ηθογραφικού-πολιτισμικού χαρακτήρα που σκιαγραφούν την προπολεμική και μεταπολεμική αγροτική κοινωνία της χώρας μας, χωρίς να ξεστρατίζουν όμως ή να αποδυναμώνουν τον αφηγηματικό στόχο. Το δεύτερο, οι πληροφορίες που δίνει η συγγραφέας για την πρωτόφαντη συμμετοχή των γυναικών στα κοινά και στη λήψη αποφάσεων, γυναίκες αγρότισσες μάλιστα κι όχι αστές, με τη ενεργό δράση τους στην Αντίσταση και ύστερα στον Δημοκρατικό Στρατό. Αποτελούν σπουδαία μαρτυρία για την έξοδο της Ελληνίδας στο δημόσιο χώρο. και φυσικά τεκμηριώνονται ιστορικά απ’ όλα τα ντοκουμέντα της εποχής.
Οι Ενάντιες ζωές είναι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη με την γλαφυρή ανασύσταση μιας εποχής και των ανθρώπων της, αυτών που έδωσαν κυριολεκτικά το αίμα και την ψυχή τους για τα ιδεώδη και το όραμα της Αριστεράς σ΄ αυτόν τον τόπο.
Αθηνά Παπανικολάου
Φιλόλογος -συγγραφέας
ΕΝΑΝΤΙΕΣ ΖΩΕΣ εκδόσεις ΕΜΒΡΥΟ
About Author
