Ederlezi Ι Η Ιστορία του Τραγουδιού (βίντεο)

Το Εντερλέζι είναι το πιο δημοφιλές παραδοσιακό λαϊκό τραγούδι της μειονότητας των Ρομά στα Βαλκάνια.

Το τραγούδι έγινε διάσημο στους περισσότερους από εμάς, όταν χρησιμοποιήθηκε στην ταινία “Οι καιροί των Τσιγγάνων” (1988), σε σκηνοθεσία του Εμίρ Κουστουρίτσα και μουσική του Γκόραν Μπρέγκοβιτς. Πρόκειται για ένα τραγούδι που αγαπήθηκε πολύ, τόσο από το κοινό όσο και από διάφορους καλλιτέχνες ανά τον κόσμο, γι’ αυτό γνώρισε διάφορες διασκευές και εκτελέσεις.

Το τραγούδι πήρε το όνομά του από το Εντερλέζι, μια γιορτή για την άνοιξη, ξεχωριστής σημασίας για τους τσιγγάνους Ρομά στα Βαλκάνια (και σε άλλα μέρη του κόσμου). Αυτή η γιορτή γιορτάζει την επιστροφή της άνοιξης. Ederlezi είναι το όνομα τσιγγάνων για τη σερβική και βουλγαρική γιορτή του Αγίου Γεωργίου που γιορτάζεται στις 6 Μαΐου (αφού στις περισσότερες σλαβικές χώρες εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το παλαιό ημερολόγιο ή με το νέο ημερολόγιο, στις 23 Απριλίου). Οι διάφορες βαλκανικές λέξεις (Herdeljez, Erdelezi) είναι παραλλαγές της τουρκικής Hıdırellez, γιορτή που σηματοδοτεί την αρχή της άνοιξης, η οποία εμφανίζεται περίπου 40 ημέρες μετά την εαρινή ισημερία.

Σταδιακά μέσα στον χρόνο και όσο οι Τσιγγάνοι ασπάζονταν τον χριστιανισμό, το Ederlezi ταυτίστηκε με την γιορτή του Αγίου Γεωργίου. Αλλά ακόμη και στις περιοχές των Βαλκανίων όπου υπάρχουν τσιγγάνοι μουσουλμάνοι ή και άλλων θρησκειών, παρόλο που ο Άγιος Γεώργιος δεν ανήκει στη θρησκεία τους, τον γιορτάζουν και τον τιμούν όπως οι χριστιανοί.

Ederlezi – Παραδοσιακό Τσιγγάνικο (Lyrics in Romani)

Sa me amala oro khelena
Oro khelena, dive kerena
Sa o Roma daje
Sa o Roma babo babo
Sa o Roma o daje
Sa o Roma babo babo
Ederlezi, Ederlezi
Sa o Roma daje

Sa o Roma babo, e bakren chinen
A me, chorro, dural beshava
Romano dive, amaro dive
Amaro dive, Ederlezi

E devado babo, amenge bakro
Sa o Roma babo, e bakren chinen
Sa o Roma babo babo
Sa o Roma o daje
Sa o Roma babo babo
Ederlezi, Ederlezi
Sa o Roma daje

Του Αη Γιώργη (Ederlezi)

Όλοι οι φίλοι μου χορεύουν την Χόρα (2)
Χορεύουνε την Χόρα, γιορτάζουν τη Μέρα
Όλοι οι τσιγγάνοι, μαμά
Όλοι οι τσιγγάνοι, μπαμπά
Στην γιορτή του Ederlezi
Όλοι οι τσιγγάνοι, μαμά..

Όλοι οι τσιγγάνοι, μπαμπά
σφάζουν αρνιά
Αλλά εγώ ο καημένος κάθομαι παράμερα
Την ημέρα των Τσιγγάνων
Την δικιά μας ημέρα, το Ederlezi

Δίνουν, μπαμπά, ένα αρνί για μας
Όλοι οι τσιγγάνοι, μπαμπά
σφάζουν αρνιά
Όλοι οι τσιγγάνοι, μαμά
Όλοι οι τσιγγάνοι, μπαμπά
Στην γιορτή του Ederlezi
Όλοι οι τσιγγάνοι, μαμά..

(Πληροφορίες από itravelpoetry και wikipedia)