Η κατάρρευση του «υπαρκτού» και η διάσπαση του ΚΚΕ – Η κομβική στιγμή του 1991
Τον Φεβρουάριο του 1991, λίγους μήνες μετά την πτώση του Τείχους και των καθεστώτων του «υπαρκτού» σοσιαλισμού, διεξάγεται ένα από τα πιο κρίσιμα συνέδρια του ΚΚΕ, ακόμα και για την ίδια την ύπαρξη του κόμματος, το 13ο Συνέδριο. Το συνέδριο σηματοδοτεί την έναρξη της διάσπασης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, η οποία μαζί με την αντίστοιχη του κόμματος το 1968 είναι η μεγαλύτερη που έχει γνωρίσει το ΚΚΕ.
Ποιοι όμως ήταν οι λόγοι και τα αίτια που οδήγησαν σε αυτό το μεγάλο και τραυματικό γεγονός για το κόμμα και τα μέλη του; Πώς και γιατί διαμορφώθηκαν δυο διακριτές ομάδες στο εσωτερικό του ΚΚΕ που έφτασαν να συγκρουστούν ανοιχτά στο 13ο Συνέδριο και έπειτα το καλοκαίρι του 1991; Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα του ανά χείρας βιβλίου. Δεν γράφτηκε για να δικαιώσει ιστορικά τη μία ή την άλλη πλευρά, ούτε για να αποτελέσει εργαλείο απλοϊκής εξήγησης μιας σύνθετης πραγματικότητας. Αντίθετα, είναι μια προσπάθεια κατανόησης μιας ταραγμένης περιόδου του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, σε συνάρτηση με τις διεθνείς εξελίξεις.
Το βιβλίο ξεκινάει με το κεφάλαιο για τη συγκρότηση της διακριτής «ομάδας Φλωράκη» μέσα στις φυλακές και ξετυλίγει την ιστορία του ΚΚΕ από τη στιγμή που ο Χαρ. Φλωράκης αναλαμβάνει τα ηνία του κόμματος το 1972 και φτάνει μέχρι το καλοκαίρι του 1991 και τα τραυματικά γεγονότα της διάσπασης. Ταυτόχρονα, επικεντρώνεται στα ιδεολογικά και πολιτικά σχήματα, τις κοσμοεικόνες και τις επιρροές που οδήγησαν στη συγκρότηση των δυο διακριτών ιδεολογικών ρευμάτων στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80 στο εσωκομματικό πεδίο του ΚΚΕ και μελετά τους λόγους και τα αίτια της σκληρής εσωκομματικής κρίσης και σύγκρουσης.
Παράλληλα, μέσα από τις πρωτογενείς μαρτυρίες μιας σειράς ανθρώπων που ενεπλάκησαν –άμεσα ή έμμεσα– στα γεγονότα, το βιβλίο αποτυπώνει το κλίμα της περιόδου και ψυχογραφεί την κατάσταση με τα μάτια των πρωταγωνιστών του τότε.
Παρουσίαση από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Τα συγκλονιστικά γεγονότα στην ΕΣΣΔ και τις χώρες του “υπαρκτού” σοσιαλισμού στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και τις αρχές του ’90 επηρέασαν τα κομμουνιστικά κόμματα σε όλο τον κόσμο και στη χώρα μας.
Το βιβλίο του Κωνσταντίνου Ζαγάρα εξετάζει τα αίτια και τις διαδικασίες της διάσπασης του ΚΚΕ το 1991 και ιδιαίτερα διερευνά τους παράγοντες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, ώστε να διαμορφωθούν στο εσωτερικό του ΚΚΕ δύο διακριτοί πολιτικοί-ιδεολογικοί πόλοι κατά τη δεκαετία του ’80. Δύο ρεύματα τα οποία συγκρούστηκαν την περίοδο πριν και μετά το 13ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος τον Φεβρουάριο του 1991. Το βιβλίο προσεγγίζει, επίσης, το ζήτημα της ελληνικής κομμουνιστικής Αριστεράς με κρίσεις ταυτότητας και πολιτικής, σε σχέση με τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και τον ρόλο που παίζουν τα κόμματα ως πόλοι ευρύτερων τοποθετήσεων και οργανισμοί που αναπτύσσουν μια διαδραστική σχέση με τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς και τους διεθνείς παράγοντες. Εξετάζει το πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις εκπροσώπησης και διαπαιδαγώγησης ενός κομμουνιστικού κόμματος, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν, ενδεχομένως και καθοριστικά, την πορεία των ιστορικών τάσεων στη μικροκλίμακά τους. Παράλληλα, επικεντρώνεται στα ιδεολογικά και πολιτικά σχήματα, τις κοσμοεικόνες και τις επιρροές που οδήγησαν στη συγκρότηση των δύο διακριτών ιδεολογικών ρευμάτων στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80 στο εσωκομματικό πεδίο του ΚΚΕ.
Στο βιβλίο παρατίθενται αναλυτικά πρωτογενείς μαρτυρίες σημαντικών στελεχών της Αριστεράς της εποχής εκείνης και συγκεκριμένα τους: Αλέκο Αλαβάνο, Μίμη Ανδρουλάκη, Νάντια Βαλαβάνη, Μπάμπη Γεωργούλα, Γιάννη Δραγασάκη, Θανάση Καρτερό, Παύλο Κλαυδιανό, Φώτη Κουβέλη, Παναγιώτη Λαφαζάνη, Γιάννη Μπαλάφα, Γιώργο Παπαπέτρου, Γιώργο Πετρόπουλο, Παύλο Τσίμα, Άγγελο Χάγιο και Νίκο Χουντή. Επίσης παρατίθενται αποσπάσματα πρωτογενών μαρτυριών των: Δημήτρη Παπαδημούλη, Θόδωρου Μαργαρίτη, Μάκη Κοφίδη, Τάκη Μπενά, Μανώλη Γλέζου, Κώστα Φιλίνη, Στέφανου Στεφάνου και Μήτσου Κωστόπουλου.
About Author
