Ελληνική Ένωση Ιστορικών: Ανησυχία για την ποινικοποίηση των βιβλίων ιστορίας
Podemos Newsroom
ΕΛΛΑΔΑ – ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΒΙΒΛΙΑ – Βασίλης Γκόνης
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Documento… «H Ελληνική Ένωση Ιστορικών εκφράζει την Ανησυχία της για την ποινικοποίηση των βιβλίων ιστορίας»
16.04.2025 – Ώρα 17:14
Δεν είναι «πειστήριο ενοχής» ένα βιβλίο ιστορίας. Δεν μπορεί η επιστημονική μελέτη να αντιμετωπίζεται ως ύποπτη δραστηριότητα. Η Ελληνική Ένωση Ιστορικών, με ανακοίνωσή της, καταγγέλλει την ποινικοποίηση της ιστορικής γνώσης, με αφορμή την υπόθεση του υποψήφιου διδάκτορα Βασίλη Γκόνη.
Ο Βασίλης Γκόνης συνελήφθη ως ύποπτος για τη «γιάφκα του Παγκρατίου», επειδή, όπως εξηγεί ο ίδιος σε δημόσια επιστολή, καταγράφηκε να καταθέτει 100 ευρώ στον λογαριασμό ενοικίασης της αποθήκης, πιστεύοντας ότι βοηθά έναν παλιό φίλο του. Δεν βρέθηκαν αποτυπώματα, DNA, ούτε κάποιο άλλο στοιχείο που να τον συνδέει με το περιεχόμενο της αποθήκης. Κι όμως, στη δικογραφία συμπεριλήφθηκε η προσωπική του βιβλιοθήκη — έργα ιστορικών όπως οι Καλλιβρετάκης, Χαραλαμπίδης, Κορνέτης, Στεφανίδης — ως τεκμήριο δήθεν ριζοσπαστικοποίησης.
Η Ελληνική Ένωση Ιστορικών προειδοποιεί: όταν η ιστορική σκέψη γίνεται αντικείμενο δίωξης, δεν είναι η επιστήμη που απειλείται απλώς — είναι η ίδια η δημοκρατία. Ολόκληρη η ανακοίνωση:
Τον Νοέμβριο του 2024 συνελήφθη ως ύποπτος για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση ο Βασίλης Γκόνης, υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η διδακτορική διατριβή που εκπονεί έχει ως θέμα τις εκκαθαρίσεις του διδακτικού προσωπικού στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1911 έως το 1975. Με την ιδιότητα του υποψήφιου διδάκτορα έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια, ημερίδες και ερευνητικά προγράμματα.
Σε επιστολή του που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών αναφέρει ότι, στο πλαίσιο των ερευνών της αστυνομίας στο σπίτι του, κατασχέθηκαν βιβλία ιστορίας, τα οποία υποτίθεται ότι συνδέονται με τις κατηγορίες που του αποδίδονται.
Πρόκειται για πλήθος επιστημονικών έργων, μεταξύ των οποίων αυτό του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη Το Πολυτεχνείο έξω από το Πολυτεχνείο, του Μενέλαου Χαραλαμπίδη Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα και Οι Δωσίλογοι, του Κωστή Κορνέτη Τα παιδιά της δικτατορίας, του Γιάννη Στεφανίδη Ανεπιθύμητοι και αναλώσιμοι. Οι αντάρτες του συνταγματάρχη Ψαρρού και ο κατοχικός εμφύλιος 1943-44, καθώς και το συλλογικό έργο Universities under Dictatorship (Pennsylvania State University Press).
Εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας, αλλά και εκτός αυτής, είναι γνωστό ότι η συστηματική μελέτη επιστημονικών βιβλίων είναι ουσιαστική προϋπόθεση για την εκπόνηση μιας διδακτορικής διατριβής. Αυτό όχι μόνο δεν είναι μεμπτό αλλά είναι απαραίτητο για μια σύγχρονη επιστημονική έρευνα υψηλού επιπέδου. Επιπλέον, η μελέτη επιστημονικών βιβλίων ιστορίας –ή οποιουδήποτε βιβλίου– δεν στοιχειοθετεί κάποιο αδίκημα, ούτε μπορεί να εξηγήσει ή να αποτελέσει τεκμήριο για τυχόν αξιόποινες πράξεις.
Η Ελληνική Ένωση Ιστορικών εκφράζει την ανησυχία της για τη χρήση βιβλίων ιστορίας ως δυνάμει ενοχοποιητικών στοιχείων και για τη σύνδεση που επιχειρείται ανάμεσα στη μελέτη της ιστορίας και στη διερεύνηση αξιόποινων πράξεων. Το σκεπτικό αυτό μας βρίσκει απολύτως αντίθετους και αντίθετες ως επιστήμονες και ως πολίτες.
** Φωτο: ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ – EUROKINISSI
*
Η επιστολή που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών
Μια οφειλόμενη απάντηση
ΑΠΟΨΕΙΣ – 28.02.25 – 18:33 – Βασίλης Γκόνης
Στην «Εφ.Συν.» εστάλη ανοιχτή επιστολή του κρατούμενου Βασίλη Γκόνη για την υπόθεση της γιάφκας του Παγκρατίου, η οποία φωτίζει, από την πλευρά του γράφοντος, τα γεγονότα που τον οδήγησαν στη φυλακή, κατηγορούμενο -άδικα, όπως ισχυρίζεται- ως ιδρυτή και μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης.
Είναι καιρός, μετά από τρεις μήνες που βρίσκομαι προφυλακισμένος στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού, να μάθουν από εμένα τον ίδιο οι φίλοι μου, οι συγγενείς μου, οι συνάδελφοί μου και όποιος άλλος ενδιαφέρεται τι ακριβώς συμβαίνει με τον «49χρονο φιλόλογο» τον φερόμενο ως μισθωτή της αποθήκης-γιάφκας που βρέθηκε τον Νοέμβριο του 2024 στο Παγκράτι. Τους το χρωστάω.
Στις 21 Νοεμβρίου 2024, αστυνομικοί με συνέλαβαν έξω από το σπίτι μου και στις 27 του ίδιου μήνα προφυλακίστηκα, κατηγορούμενος σαν ιδρυτής και μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης και για κατοχή οπλισμού. Αρχικά είχα κατηγορηθεί και για τοποθέτηση βομβών, αλλά το απέσυραν μόνοι τους. Ο μοναδικός λόγος που είμαι κατηγορούμενος είναι γιατί με κατέγραψε η κάμερα του υποκαταστήματος της Alpha Bank της γειτονιάς μου να καταθέτω το ενοίκιο μιας αποθήκης που κρύβονταν όπλα. Τους εξήγησα ότι έκανα την κατάθεση σίγουρος ότι πληρώνω το ενοίκιο της κατοικίας ενός φίλου από τα φοιτητικά μου χρόνια που μου το είχε ζητήσει επειδή αντιμετώπιζε χρόνια οικονομικά προβλήματα. Τους είπα μάλιστα ότι τον είχα ξαναβοηθήσει με τον ίδιο τρόπο άλλες 2-3 φορές, γιατί πίστευα ότι έχω ηθική υποχρέωση να βοηθάω έναν παλιό γνωστό που είχε ανάγκη. Ερεύνησαν τα πάντα, για να επιβεβαιωθεί τελικά αυτό που τους έλεγα από την αρχή: Οτι δεν έχω καμία σχέση με το περιεχόμενο αυτής της αποθήκης, ότι αγνοούσα ακόμη και την ύπαρξή της. Οτι δεν είναι έγκλημα να καταθέσεις 100 ευρώ στον τραπεζικό λογαριασμό του σπιτονοικοκύρη κάποιου όντας βέβαιος ότι τον βοηθάς να αποφύγει την έξωση.
Δεν έκρυψα τίποτα, η έρευνα στο σπίτι μου και στο σπίτι της μητέρας μου δεν έφερε στο φως κανένα απολύτως ενοχοποιητικό στοιχείο. Ούτε κλειδιά της αποθήκης είχα ούτε βρέθηκε γενετικό υλικό ή αποτυπώματα ή οτιδήποτε άλλο σχετικό με εμένα στον περιβάλλοντα χώρο της. Οι ιδιοκτήτες της αποθήκης δεν με αναγνώρισαν ως τον ενοικιαστή τους, ούτε βέβαια και η δημοσιοποίηση της φωτογραφίας μου και των στοιχείων της ταυτότητάς μου στον Τύπο προσέφερε την παραμικρή πληροφορία εις βάρος μου. Πώς είναι δυνατόν λοιπόν να βρίσκομαι έγκλειστος, κατηγορούμενος για αδικήματα κακουργηματικού χαρακτήρα χωρίς αποδείξεις; Η έλλειψη ενοχοποιητικών αποδείξεων υποκαταστάθηκε από αυθαίρετους «ενοχοποιητικούς» συλλογισμούς του τύπου «άνοιξε την πόρτα της τράπεζας με τον πήχη του χεριού του και όχι με την παλάμη», «περπάταγε το βράδυ [μετά το φροντιστήριο] στη γειτονιά του και άλλαζε δρόμους αδικαιολόγητα», «άφηνε ρούχα και παπούτσια σε κάδους σκουπιδιών» κοκ.
Σαν κορυφαίο ενοχοποιητικό στοιχείο εναντίον μου θεωρήθηκε ότι δεν κατέδωσα αυτόν που μου είχε ζητήσει οικονομική βοήθεια. Ομως το δικό μου αξιακό σύστημα δεν επιτρέπει αυτό που από την πρώτη στιγμή της σύλληψής μου απαιτούσαν με κάθε εκβιαστικό τρόπο: να ανταλλάξω την ελευθερία μου με κατάδοση άλλου. Ζητάω την απελευθέρωσή μου επειδή δεν έχω κάνει τίποτα παράνομο, όχι σαν αντάλλαγμα κατάδοσης. Επιθυμώ δικαιοσύνη, όχι εκδίκηση.
Από την ημέρα της σύλληψής μου η ζωή μου σταμάτησε. Εχασα την ελευθερία μου, στερήθηκα τους ανθρώπους μου, έχασα τη δουλειά μου. Διέκοψα απότομα την επιστημονική και ερευνητική μου δραστηριότητα καθώς, όταν με συνέλαβαν, ολοκλήρωνα τις διορθώσεις στη διδακτορική μου διατριβή την οποία ετοιμαζόμουν να υποστηρίξω στον τομέα Ιστορίας του ΕΚΠΑ, με θέμα τις εκκαθαρίσεις του διδακτικού προσωπικού του Πανεπιστημίου Αθηνών από το 1911 έως το 1975. Προβλήθηκε βέβαια από τον Τύπο η επαγγελματική μου ιδιότητα ως φιλολόγου καθηγητή σε φροντιστήριο, παράλληλα όμως ασχολούμαι συστηματικά με τη μελέτη της νεότερης ελληνικής ιστορίας και ανήκω σε μια κοινότητα ερευνητών ιστορικών με δημόσιο λόγο και παρουσία.
Εχω συμμετάσχει με ανακοινώσεις σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες, έχω συνεργασθεί με το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχω μιλήσει με την ιδιότητα του ιστορικού στο ραδιόφωνο. Αυτή η δημόσια ακαδημαϊκή μου δραστηριότητα αποσιωπήθηκε από τα ελεγχόμενα ΜΜΕ, γιατί προφανώς δεν επιβεβαιώνει το προφίλ του «τρομοκράτη» που προσπάθησαν να φιλοτεχνήσουν για μένα.
Η ιδιότητα του ερευνητή ιστορικού δικαιολογεί και την ύπαρξη των «χιλιάδων εγγράφων, βιβλίων και ψηφιακών αρχείων» που, όπως ανέφερε ο Τύπος, βρέθηκαν στο σπίτι μου. Ενας ερευνητής και γράφει και διαβάζει πολύ. Με ποια λογική, όμως, τα δικαστικά έγγραφα που με παραπέμπουν σε δίκη στοιχειοθετούν την κατηγορία συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση με βάση βιβλία που κατάσχεσαν από τη βιβλιοθήκη μου, όπως των Λ. Καλλιβρετάκη «Το Πολυτεχνείο έξω από το Πολυτεχνείο», Μ. Χαραλαμπίδη «Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα», «Οι Δωσίλογοι», Κ. Κορνέτη «Τα παιδιά της δικτατορίας», Γ. Στεφανίδη «Ανεπιθύμητοι και αναλώσιμοι. Οι αντάρτες του συνταγματάρχη Ψαρρού και ο κατοχικός εμφύλιος 1943-44», Μ. Μπόση «Περί του ορισμού της τρομοκρατίας», Κλ. Γρίβα «Τρομοκρατία», H. Winkler «Βαϊμάρη: Η ανάπηρη δημοκρατία 1918-1933», I. Zbarsky «Οι ταριχευτές του Λένιν» και το συλλογικό έργο «Universities under Dictatorship» (Pennsylvania State University Press). Εντός του τελευταίου μάλιστα διάβασα στην έκθεση κατάσχεσης ότι βρέθηκε σημείωμα στο οποίο αναγράφονται με μπλε μελάνι τα ονόματα «Βολονάκης» και «Κόλιας». Τι ενδιαφέρον να έχουν άραγε για την Αντιτρομοκρατική δύο καθηγητές της Φιλοσοφικής Σχολής που δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή από το 1950 και το 1973 αντίστοιχα; Μήπως, τέλος, όλα τα παραπάνω ανήκουν σε κάποια λίστα απαγορευμένων βιβλίων που θα έπρεπε όλοι να γνωρίζουν, μην τυχόν βρεθούν στη θέση που βρίσκομαι εγώ;
Η πρόσφατη αίτηση αποφυλάκισης που κατέθεσα μετά από τρεις μήνες που βρίσκομαι προφυλακισμένος απορρίφθηκε. Ο χωρισμός από τους δικούς μου, ιδίως από την υπερήλικη μητέρα μου, που με χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλον, τους φίλους και τους συναδέλφους μου, είναι επώδυνος. Ολοι τους όμως βρέθηκαν δίπλα μου από την πρώτη στιγμή, με στήριξαν και θα συνεχίσουν να με στηρίζουν. Είμαι ευγνώμων σε όλους. Το κείμενο αυτό είναι πρώτα απ’ όλα ένα ευχαριστώ στους δικούς μου ανθρώπους, οι οποίοι έχουν υποφέρει όλο αυτό το διάστημα από τη διαπόμπευσή μου από μερίδα του Τύπου που προχώρησε σε χαρακτηρισμούς (εν είδει υποθέσεως πάντα) και μου απέδωσε κατηγορίες οι περισσότερες εκ των οποίων ούτε καν περιλαμβάνονται στη δικογραφία μου. Θέλω να ακουστούν τα γεγονότα και από τη δική μου πλευρά. Ας μαθευτεί επιτέλους ότι κατηγορούμαι άδικα, για εγκλήματα που δεν έχω διαπράξει, με αφορμή μια ανθρωπιστική μου πράξη. Ωστόσο, η περιπέτειά μου αυτή δεν θα με κάνει να χάσω την εμπιστοσύνη μου στους ανθρώπους.
Yπογραφή: Ο «49χρονος φιλόλογος»
*
*
About Author
