Μίνωας Καλοκαιρινός: O πρώτος ανασκαφέας της Κνωσού
από τον Κώστα Πασχαλίδη
Ο Μινωικός κόσμος ήρθε στο φως χάρη στο πείσμα ενός ανθρώπου, που ενώ είχε πολυμελή οικογένεια, χωράφια, επιχειρήσεις και σπουδές νομικής σε εξέλιξη, δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς.
Ο Μίνως Καλοκαιρινός εντόπισε και ανέσκαψε το Μάρτιο του 1878 σε ηλικία 35 ετών το ανάκτορο της Κνωσού. Ερεύνησε τις δυτικές αποθήκες, τη νότια πτέρυγα και το περίγραμμα της κεντρικής αυλής. Συγκέντρωσε τα ευρήματα στην οικία του πλάι στο βόρειο τείχος του Ηρακλείου και χάρισε λαμπρά πιθάρια στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Μουσείο Ηρακλείου και σε Μουσεία του εξωτερικού, για να διαδώσει τη σημασία της σπουδαίας ανακάλυψης. Επέδειξε τον αρχαιολογικό χώρο στον Ερρίκο Σλήμαν και στον Άρθουρ Έβανς, προτρέποντάς τους να συνεχίσουν.
Έζησε να δει τη σφαγή των χριστιανών του Ηρακλείου από τους Τούρκους στις 25 Αυγούστου 1898, τον αποκεφαλισμό του αδελφού του Λυσίμαχου, την εκτέλεση του γιου του Ανδρέα, την αρπαγή της ανιψιάς του Σκευώς, την σύζυγό του αιμόφυρτη και την πυρπόληση και καταστροφή της οικίας και των ευρημάτων του που έγιναν στάχτη.
Έζησε να δει τον Άρθρουρ Έβανς να ξεκινά εκ νέου την ανασκαφή της Κνωσού και στάθηκε από πάνω του για να του δίνει οδηγίες. Ολοκλήρωσε γέροντας πια τις νομικές του σπουδές και δημοσίευσε τα πορίσματα των ανασκαφών του. Και μετά πέθανε και ξεχάστηκε, καθώς κανείς από τους μεταγενέστερους ανασκαφείς δεν τον ανέφερε όπως του άξιζε.
Από τότε έως σήμερα, ο Μινωικός κόσμος μας χαρίζει εκπλήξεις, αμφιβολίες, αριστουργήματα και αναπάντητα ερωτήματα, καθώς συνιστά ένα στερέωμα τόσο σύνθετο, ανθεκτικό και ευγενές, που δεν μας μοιάζει.
Κι εδώ κανονικά θα τελείωνε η ιστορία μου. Θα μιλούσα για το αινιγματικό και υπέροχο ειδώλιο του λατρευτή, με τις ημερομηνίες των τελευταίων του παρουσιάσεων. Αλλά θα παρέλειπα το πιο σημαντικό σημείο του μινωικού και του σύγχρονου κόσμου, που έχουμε κοινό. Την αδυσώπητη δύναμη της ζωής.
Γιατί σαν κι εκείνον, σαν τον Μίνωα Καλοκαιρινό είναι γύρω μας, άνθρωποι πολλοί.
Από μέσα πεθαμένοι και απ’ έξω ζωντανοί.
Γιατί ό,τι κι αν συμβαίνει στους αρχαίους και στους σύγχρονους πολιτισμούς, στη συλλογική και στην ατομική μας μοίρα, οι άνθρωποι είμαστε φτιαγμένοι για να συνεχίζουμε.
Άλλοτε ακέραιοι κι άλλοτε με το άθροισμα των κομματιών μας.
Αρχαιολογικές ανακαλύψεις, μινωικά αριστουργήματα, ιστορίες συντριβής και αναγέννησης, άνθρωποι λαμπροί, πεθαμένοι και ζωντανοί στο Αθέατο Μουσείο.
Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Το ανυπέρβλητο.
About Author
